การเห็นคุณค่าในตนเองเป็นรากฐานสำคัญของสุขภาพจิตที่ดี เกมและกิจกรรมที่ออกแบบมาอย่างเหมาะสมสามารถเป็นเครื่องมือที่มีประสิทธิภาพในการช่วยให้บุคคลตระหนักถึงคุณค่าและความสามารถของตนเองได้
ประเภทของเกมและกิจกรรมที่ส่งเสริมการเห็นคุณค่าในตนเอง
- เกมที่เน้นการค้นหาจุดแข็ง (Strength-focused games): ช่วยให้ผู้เล่นมองเห็นและยอมรับจุดแข็งของตนเองและผู้อื่น
- เกมที่ส่งเสริมการพูดเชิงบวกกับตนเอง (Positive self-talk games): ฝึกฝนการใช้คำพูดที่สร้างสรรค์และให้กำลังใจตนเอง
- เกมที่เน้นการทำงานเป็นทีมและการมีส่วนร่วม (Teamwork and contribution games): สร้างความรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งและมีคุณค่าในกลุ่ม
- เกมที่ส่งเสริมการแสดงออกอย่างสร้างสรรค์ (Creative expression games): เปิดโอกาสให้แสดงความเป็นตัวตนและความสามารถผ่านศิลปะ ดนตรี หรือการเล่าเรื่อง
- เกมที่เกี่ยวข้องกับการตั้งเป้าหมายและความสำเร็จ (Goal-setting and achievement games): สร้างความภาคภูมิใจจากการบรรลุเป้าหมายเล็กๆ น้อยๆ
ตัวอย่างเกมและกิจกรรม
1. “ค้นหาจุดแข็ง” (Strength Spotting):
- ให้สมาชิกแต่ละคนในกลุ่มเขียนจุดแข็งหรือข้อดีของเพื่อนคนอื่นๆ และของตนเองลงในกระดาษ
- จากนั้นผลัดกันแบ่งปันสิ่งที่เขียน ทำให้ทุกคนได้ยินข้อดีของตนเองจากมุมมองของผู้อื่น
2. “โถแห่งคำยืนยันเชิงบวก” (Positive Affirmation Jar):

- ให้แต่ละคนเขียนคำยืนยันเชิงบวกเกี่ยวกับตนเอง (เช่น “ฉันมีความสามารถ” “ฉันเป็นคนใจดี”) ลงในกระดาษชิ้นเล็กๆ แล้วใส่ลงในโถ
- สุ่มหยิบขึ้นมาอ่านวันละครั้ง หรือเมื่อต้องการกำลังใจ
3. “ภาพปะติดแห่งความสำเร็จ” (Achievement Collage):
- รวบรวมภาพถ่าย สัญลักษณ์ หรือคำที่สื่อถึงความสำเร็จในอดีตของตนเอง ไม่ว่าจะเป็นเรื่องเล็กหรือใหญ่
- นำมาสร้างสรรค์เป็นภาพปะติดเพื่อเตือนใจถึงความสามารถและความสำเร็จที่ผ่านมา
4. “เล่าเรื่องต่อกัน” (Collaborative Storytelling):
- ให้คนแรกเริ่มเล่าเรื่องหนึ่งประโยค แล้วให้คนถัดไปเล่าต่อ โดยเพิ่มเนื้อหาทีละประโยค
- กิจกรรมนี้เน้นการรับฟังและการมีส่วนร่วมของทุกคนในการสร้างสรรค์เรื่องราวร่วมกัน
5. “บันไดสู่เป้าหมาย” (Goal Ladder):
- ตั้งเป้าหมายที่อยากทำให้สำเร็จ แล้วแบ่งเป้าหมายนั้นออกเป็นขั้นตอนย่อยๆ ที่สามารถทำได้จริง
- เมื่อทำสำเร็จในแต่ละขั้น ให้ฉลองความสำเร็จเล็กๆ นั้น เพื่อสร้างกำลังใจในการก้าวต่อไป
ข้อควรพิจารณาในการนำเกมไปใช้
- เน้นกระบวนการมากกว่าผลลัพธ์: ให้ความสำคัญกับการมีส่วนร่วม การเรียนรู้ และประสบการณ์ที่ได้รับ มากกว่าการแพ้หรือชนะ
- สร้างสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัยและสนับสนุน: ผู้เข้าร่วมควรรู้สึกสบายใจที่จะแสดงออกและเป็นตัวของตัวเองโดยไม่ต้องกลัวการตัดสิน
- ปรับให้เหมาะสมกับผู้เล่น: เลือกหรือปรับเปลี่ยนเกมให้เข้ากับวัย ความสนใจ และบริบทของผู้เล่น
- การสรุปและสะท้อนคิดหลังกิจกรรม: ชวนผู้เล่นพูดคุยถึงความรู้สึกและสิ่งที่ได้เรียนรู้จากเกม เพื่อเชื่อมโยงประสบการณ์เข้ากับการเห็นคุณค่าในตนเอง